در میان تجهیزات ایمنی کار در ارتفاع یکی از وسایلی که معمولا کمتر استفاده می شود ولی میزان ایمنی و جلوگیری از آسیب را در هنگام کار بسیار بالاتر می برد، قرقره توقف سقوط (Fall Arrest Block) می باشد. این وسیله ایمنی عموما در بالای سر کارگر و فرد در شرایط کار در ارتفاع به شکلی ایمن وصل شده و سر سیم یا طناب داخل آن به حلقه D شکل هارنس ایمنی متصل می شود.

در هنگام حادثه سقوط مکانیسم ترمز آن به سرعت قفل شده و اجازه نمی دهد که فرد متصل شده به آن بیش از چند سانتی متر سقوط کند. این مکانیسم مانند مکانیسم توقف در کمربند های ایمنی خودرو است که تنها در هنگام بیرون آمدن کمربند با شتاب قفل می شود و در صورت خروج آرام کمربند قفل نمی گردد. اگر چه برای جلوگیری از سقوط نیاز به قفل شدن آنی طناب می باشد ولی توقف ناگهانی نیز موجب وارد شدن نیرویی شدید به بدن افراد و به خصوص به ستون فقرات می گردد.

 این نیروی مصر می تواند باعث آسیب هایی نظیر بیرون زدگی دیسک در ستون فقرات یا حتی قطع نخاع شود. بدین منظور یک قطعه جاذب شوک در این تجهیزات ایمنی که معمولا به شکل یک فنر می باشد وجود دارد و همچنین در بخش اتصال به لنیارد نیز بخش های جاذب شوک وجود دارد که این نیروی ویرانگر برای بدن را به راحتی جذب می کنند. استاندارد این قرقره می بایست به گونه ای باشد که سقوط را با حداکثر نیروی توقف 6 کیلو نیوتن متوقف سازد. بدین منظور از قرقره توقف سقوط در ارتفاع بیش از 2 متر استفاده می شود تا بتواند به خوبی عمل کند.

طول طناب یا سیم های این وسیله ایمنی معمولا 15، 20، 25 یا 28 متر می باشد.

برخی از انواع قرقره های توقف سقوط می توانند به داخل جمع شده یا سمت بیرون باز شوند و انواع امدادی آن علاوه بر آنکه از سقوط جلوگیری می کنند با داشتن اهرم یا زنجیر چرخش قرقره به دو نوع کلاس A و کلاس B  تقسیم می شوند.

کلاس A : این قرقره می تواند فرد را از موقعیت فعلی خود به موقعیتی بالاتر منتقل کند.

کلاس B : این قرقره علاوه بر توانایی بالا بردن فرد که در کلاس قبلی هم موجود بود می تواند فرد را نیز به آرامی به پایین منتقل کند.

در هر دو مورد باز و بسته کردن قرقره می تواند توسط خود فرد معلق یا توسط فردی دیگر در مکان دیگر انجام شود.

محل قرار گیری قرقره توقف سقوط

محل قرار گیری قرقره توقف سقوط می تواند در بالای سه پایه یا چهارپایه ایمنی در بالای سر کارگر نصب شود یا آن را به روی جرثقیل ها یا پایک های دار مانند نصب کرد که با فاصله گرفتن از لبه ساختمان به کارگر کار در ارتفاع آزادی عمل بیشتری می دهد.

همچنین ممکن است محل کار به روی سقف های شیروانی باشد که در این حالت آن را با پایه های کوچکی که به سقف پیچ و مهره می شوند، می توان متصل کرد. ولی در هر صورت می بایست دفترچه راهنمای آن در مورد ایمن بودن نصب عمودی یا افقی آن چک شود یا با تولید کننده در مورد آن صحبت شود.

جنس اجزای قرقره توقف سقوط

قرقره توقف سقوط دارای تنوعی از مواد ایمنی در جنس خود می باشند با این حال معمولا بدنه از فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم و قطعات داخلی آن از جنس فولاد ضد زنگ می باشد که به آن دوام بیشتری می دهد. جنس سیم یا طناب آن می تواند از کابل فلزی ساخته شده از فولاد گالوانیزه یا طناب با الیاف مصنوعی باشد. همچنین در آن می توان از تسمه های پارچه ای محکم که در حمل و تعلیق به کار می رود، استفاده کرد.

سرویس و بازرسی قرقره توقف سقوط

این قرقره می بایست توسط افراد دارای صلاحیت بررسی و عملکرد آن تست شود و با توجه به میزان استفاده از آن حداقل دفعات بازرسی برای آن هر 6 ماه یکبار می باشد و همچنین تاریخ بازرسی می بایست در دفترچه آن نوشته شود.

مواردی که قبل از هر بار استفاده می بایست چک شود عبارتند از:

• چک کردن بدنه: قبل از هر بار استفاده می بایست بدنه قرقره نسبت به شل بودن قلاب، خمیدگی، ترک، پیچ خوردگی، ساییدگی یا خرابی قطعات بررسی شود.
• چک کردن توقف و نیروی تنشی: قبل از استفاده از قرقره توقف سقوط می بایست از آن تست توقف و تنش گرفت که این تست با بیرون کشیدن چند 10 سانتی متر از طناب یا سیم آن و اجازه دادن نسبت به جمع شدن آن در داخل قرقره انجام می شود. همیشه در هنگام جمع شدن یک نیروی سبک به آن وارد کنید. سیم یا طناب قرقره می بایست به شکلی آزاد و راحت بیرون آمده و جمع شود. باید توجه داشت که هرگز بدون جمع شدن سیم یا طناب آن از قرقره نباید استفاده کرد.
• چک کردن طناب یا سیم: طناب یا سیم قرقره توقف سقوط می بایست به طور منظم از لحاظ وجود هرگونه آسیب بررسی شود. در طناب یا سیم این قرقره وجود بریدگی، سوختگی، ساییدگی، گره، خوردگی یا کهنگی غیر قابل قبول می باشد. در بخش های دوخت خورده طناب یا نوار های ان می بایست به وجود هرگونه شل شدگی، در رفتگی یا خرابی کوک ها و دوخت دقت کرد.

چک کردن  مکانیسم توقف: مکانیسم توقف قرقره می بایست به طور منظم انجام شده و با بیرون کشیدن آن به شکل ناگهانی و مستقیم به منظور درگیر شدن ترمز ها تست شود. بایستی توجه داشت که بعد از درگیر شدن ترمز ها به هیچ وجه نباید طناب سر بخورد یا به بیرون باز شود. همچنین در صورت برداشتن تنش ترمز ها می بایست خلاص شوند و طناب به حالت جمع شونده خود باز گردد. باید توجه داشت که در صورت هرگونه اشکال در مکانیسم توقف و ترمز از استفاده قرقره اجتناب کنید چرا که هدف اصلی قرقره همین است.

همچنین یک بررسی دیگر تحت اتصال به لنیارد می بایست انجام شود تا صحت عملکرد اتصالات آن بررسی گردد. بدین منظور نشانگر نیرو می بایست در محور قلاب آن قرار گیرد. پس از آن قرقره در معرض آزمایش سقوط قرار می گیرد تا مشخص شود که آیا سیستم جاذب نیرو به خوبی کار می کند و میزان نیروی وارده به بدن فرد در محدوده مجاز قرار دارد یا نه.