تجهیزات حفاظت فردی یا Personal Protective Equipment که به اختصار PPE نیز نامیده می شود. این عبارت در واقع عبارتی وسیع و گسترده است که تقریبا هر گونه وسیله ایمنی را توسط کارگران پوشیده و استفاده می شود را شامل می شود. این عبارت از دستکش های ضد قوس الکتریکی که آتش نمی گیرد ، دستکش های مقاوم به مواد شوینده، بادی هارنس و تجهیزات کار در ارتفاع که جان کارگران را در هنگام کار در ارتفاع در صورت سقوط حفظ می کند، جلیقه های شبرنگ که باعث بهتر دیده شدن کارگران در کارگاه ها و محیط های کاری شلوغ می شود، شروع شده و موارد زیادی از این دست را شامل می گردد.
چه سازمان هایی استاندارد های حفاظتی را ایجاد می کنند؟
در واقع تجهیزات حفاظت فردی از نوک سر تا انگشتان پا را دربرمی گیرد و هر کدام دارای استاندارد خاص خود می باشند که هر چند وقت یکبار توسط سازمان های تعیین کننده استاندارد در جهان و هر کشور به طور اختصاصی به روز رسانی می شود و وظیفه به روز رسانی و تعیین استاندارد ها در کشور ما به عهده سازمان ملی استاندارد Iranian National Standard Organization (INSO) می باشد و البته وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران نیز خود اقدام به معرفی تجهیزات حفاظت فردی و استاندارد های آن ها می کند.
از جمله سازمان های پیشرو در زمینه تجهیزات حفاظت فردی در جهان سازمان استاندارد ملی آمریکا یا American National Standards Institute (ANSI) ، سازمان استاندارد بریتانیا یا British Standards Institute (BSI) می باشند و در سایر کشور ها از جمله ایران نیز استاندارد سازی ها نیز بر عهده سازمان ملی استاندارد ایران می باشد که این به معنی پایین بودن استاندارد های سایر کشور ها نیست و برخی از کشور ها مانند آلمان استاندارد های سختگیرانه تری دارند البته سختگیرانه بودن استاندارد ها نیز همیشه دلیل بر خوب بودن آن ها نمی باشد.
سازمان جهانی استاندارد یا ایزو – ISO9000
سازمان استاندارد جهانی یا International Organization Standardization که با نام اختصاری ISO (به فارسی: ایزو) نیز شناخته می شود و استاندارد های آن زمینه های تخصصی و غیر تخصصی را (به غیر از استاندارد زمینه های مهندسی الکتریک و الکترونیک) شامل می شود. مرکزیت این سازمان در ژنو سوئیس می باشد. خیلی از ما استاندارد های خانواده ایزو 9000 را که مربوط سیستم های مدیریت کیفیت می باشد را می شناسیم و از جمله استاندارد های مشهور این سازمان می باشد.
استاندارد ایزو یا سازمان جهانی مربوط به تجهیزات ایمنی فردی یا PPE استاندارد ISO/TC 94 می باشد که البته دارای زیر فصل های مختلف می باشد و البته کد های متفاوتی برای هر کدام از تجهیزات نظیر کلاه ایمنی ، تجهیزات کار در ارتفاع و جلوگیری از سقوط و غیره را شامل می گردد.
طبقه بندی موارد تجهیزات حفاظت فردی
طبق استاندارد های مختلف دسته بندی های مختلفی برای تجهیزات حفاظت فردی وجود دارد با این حال ما با توجه به دسته بندی ISO یا سازمان جهانی استاندارد به تعریف موارد مختلف این استاندارد ها در کشور های مختلف و تفاوت های این استاندارد ها با یک دیگر می پردازیم.
1. حفاظت از پا (foot protection)
زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته ISO/TC 94/SC 3 قرار دارد. استاندارد کلی کفش به عنوان تجهیزات حفاظت فردی به صورت استاندارد ISO 20346:2014 می باشد که توسط کمیته استاندارد سازی اروپا یا CEN کمیته تکنیکی CEN/TC 161 مربوط به حفاظت از پا و کف پا در هماهنگی با کمیته تکنیکی ISO/TC 94 که کمیته مربوط به ایمنی فردی و لباس ها و تجهیزات محافظ می باشد، وضع شده است. همچنین در این استاندارد زیر کمیته SC3 مربوط به حفاظت از پا نیز همکاری و توافق نظر تکنیکی با ISO و CEN داشته است.
چشم انداز این استاندارد
این استاندارد بین المللی ملزومات و نیاز های اصلی و اضافی برای یک کفش محافظ در حوزه کار های عمومی را تعیین می کند. این استاندارد شامل مواردی از این دست می باشد که به عنوان مثال می توان به خطرات مکانیکی، مقاومت در برابر سر خوردن، خطرات گرمایی، رفتار های ارگونومیک اشاره کرد.
ریسک ها و خطرات خاص نیز به وسیله استاندارد های تکمیلی کار لحاظ شده است که از جمله آن می توان به کفش های مخصوص آتش نشانان، کفش عایق برق، حفاظت در برابر آسیب های اره برقی، حفاظت در برابر پاشیدن مواد شیمیایی و فلزات مذاب، حفاظت برای موتور سواران اشاره کرد.
برخی استاندارد های مشهور برای کفش های ایمنی شامل موارد زیرمی شود:
2. حفاظت در برابر سقوط از ارتفاع (Personal equipment for protection against fall)
زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 4 قرار می گیرد استاندارد مخصوص به آن ISO 16024:2005 می باشد . این استاندارد تعیین کننده موارد ضروری جهت طراحی و عملکرد، متد تست و آزمایش، دستورالعمل های کاربر، طریقه مناسب برچسب زنی و لیبل برای تجهیزات کار در ارتفاع، لایف لاین سیستم افقی یا سیستم کابل افقی تکیه گاهی برای کار همزمان توسط سه نفر می باشد که البته سایر تجهیزات جلوگیری از سقوط حفاظت فردی در این استاندارد گنجانده نشده است.
مرجع های این استاندارد سایر استاندارد های مخصوص به ارتفاع می باشند که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
3. حفاظت چشم و صورت - Eye and face protection
زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 6 قرار می گیرد و دبیر این کمیته BSI یا همان سازمان استاندارد بریتانیا می باشد.
این کمیته 20 استاندارد در این زمینه منتشر کرده است که برخی از آن ها شامل استاندارد های زیر می باشد :
4. لباس های ایمنی و محافظت کننده - Protective clothing
زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 13 قرار می گیرد و دبیر این کمیته SNV یا همان سازمان استاندارد سوئیس می باشد.
این زیر کمیته تصویب کننده استاندارد های اجزای مختلف پوششی در حین کار و سایر فعالیت های نیازمند حفاظت می باشد و 70 استاندارد توسط این زیرکمیته تاکنون منتشر شده است و 13 استاندارد دیگر در دست توسعه قرار دارد.
استاندارد های زیر مجموعه این دسته بندی شامل استاندارد هایی از قبیل دستکش ایمنی مقاوم به مواد شیمیایی خطرناک و میکروارگانیسم ها (ISO 374-1:2016) ، لباس های حفاظتی در برابر نشت مواد مایع و گاز ها (ISO 6529:2013) ، لباس های حفاظتی مقاوم در برابر مواد شیمیایی مایع و نفوذ و سوراخ شدن به وسیله این مواد (ISO 6530:2005) ، لباس های حفاظتی در برابر حرارت وآتش، لباس های حفاظتی در برابر پاشیدن قطرات کوچک فلزات مذاب ، لباس های کار حفاظتی و ایمنی در هنگام کار با اره برقی مقاوم در برابر برش (ISO 11393-1:2018)، آزمایش های تعیین کننده میزان ایمنی لباس های ایمنی و محافظت کننده در برابر نفوذ آیروسل (ISO 13982-2:2004) و … می باشد که ذکر تمامی آن ها در این بحث نمی گنجد.
5. تجهیزات ایمنی و حفاظتی فردی آتش نشان ها Firefighters personal equipment
زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 14 قرار می گیرد و دبیر این کمیته SA یا همان سازمان استاندارد دولتی کشور استرالیا می باشد. این زیرکمیته 33 عنوان استاندارد را تا کنون در این مورد منتشر کرده است.
6. لوازم و دستگاه های حفاظتی تنفسی - Respiratory Protective devices
زیر کمیته این استاندارد در سازمان جهانی استاندارد در دسته بندی ISO/TC 94/SC 15 قرار می گیرد و دبیر این کمیته DIN یا همان سازمان استاندارد غیر دولتی “دین” کشور آلمان می باشد.
این استاندارد ها اگر چه به همین جا ختم نمی شوند و بسیار وسیع تر می باشند ولی پوشش نسبی را در این مقاله نسبت به تجهیزات حفاظت فردی می دهد.