کارابین یا کارابینر(Carabiner or karabiner) یک قطعه ی فلزی حلقه ای است که دارای شکل D می باشد و یک سمت آن قابلیت باز شدن را دارد که به صورت ضامنی با فنر سر جای خود باز می گردد البته انواع پیچی و فنری آن نیز موجود است. این قطعه برای اتصال طناب ها و دیگر تجهیزات ایمنی نظیر هارنس استفاده می شود.
چه کسی کارابین را اختراع کرد؟
اولین کارابینر اختراع شده پیش از جنگ جهانی اول توسط یک کوهنورد و صخره نورد آلمانی اتو هرزوگ Otto Herzog اختراع شد. اولین کارابین های انبوه در سال 1921 برای کوهنوردان تولید شد و وزن آن حدود 130 گرم بود، اما امروزه به لطف تکنولوژی و پیشرفت در طراحی وزن آن به حدود 30 گرم می رسد. اولین نوع از کارابینر گلابی شکل بود. اتو هرزوگ این وسیله را به دوستش دوفلر و هانس فیخت پیشنهاد کرد. دوفلر در هنگام کوهنوردی در سال 1912 در هنگام کوهنوردی به منظور اتصال بین طناب و پیتون (میخ کوهنوردی) از آن استفاده کرد و این امر قدمی بزرگ در ورزش کوهنوردی به منظور افزایش امنیت کوهنوردان و صخره نوردان بود.
پیش از کارابین صخره نوردان تنها دو گزینه داشتند طناب ها را به یکدیگر گره بزنند یا طناب ها را باز کنند و به طور مستقیم روی تکیه گاه بیندازند که هیچ کدام از این دو گزینه سریع یا ایمن نبود. در ابتدا این قطعه ها از فولاد ساخته می شدند که بسیار محکم و در عین حال سنگین نیز بودند. دیگر اختراع مهم در این مورد استفاده از آلیاژی سبک مورد استفاده در صنعت هوانوردی بود.
اولین کارابین در واقع یه حلقه گلابی شکل ساده بود که توسط اتو هرزوگ ساخته شد
در سال 1937 پیر آلاین فرانسوی اولین کارابین با آلیاژ جدید را ساخت و در سال 1947 به صورت تجاری روانه ی بازار شد و بیشتر انواع امروزی آن از آلیاژ سبک بهره می برند که در مقایسه با وزن کم شان استحکام بسیار خوبی دارند. در دهه 40 میلادی ریکاردو کاسین و فلیس بنایتی که به روی استحکام این گیره تحقیق می کردند یک شکل نامتقارن برای آن طراحی کردند که امروز به آن D شکل می گوییم. در دهه 80 قفل باز شونده آن به منظور سهولت کار به بازار معرفی و به سرعت پذیرفته شد. در دهه 90 کارابین دارای قفل سیمی در صنعت دریانوردی بسیار مرسوم شد و پس از آن صخره نوردان و کوهنوردان نیز از آن استفاده کردند.
چه خطراتی ممکن است باعث کاهش ایمنی کارابین ها شود؟
گزارشات نشان داده است که ” باز شدن لرزه ای قفل” کارابین ها (gate flutter) و باز شدن قفل آن در لحطه ای کوتاه که ناشی از انتقال تنش از طناب یا برخورد کارابین با سطح سخت می باشد، باعث ایجاد یک وضعیت خطرناک می شود که احتمال دارد طناب در یک لحظه به طور ناگهانی از داخل کارابین به بیرون بجهد و اتفاق ناگواری پیش بیاید. همچنین ممکن است که مکانیسم قفل شدن آن به وسیله ذرات ریز ماسه و خاک در تابستان و یخ در زمستان دچار اختلال شود و به طور کامل بسته نشود که می تواند فاجعه ساز باشد.
البته به منظور از بین بردن احتمال ” باز شدن لرزه ای قفل” و یا باز شدن تصادفی و ناخواسته بر اثر اشتباه انسانی در آن ها، امروزه از سیستم قفل پیچی استفاده می شود که البته باز و بسته کردن آن نیاز به دو دست دارد و باز و بسته کردن آن با یک دست بر خلاف انواع معمول آن کمی سخت تر است و برخی از انواع ایمن آن برای باز شدن نیاز به فشار دادن چند جزء دارند که این امر موجب بالاتر رفتن ایمنی آن می گردد.
کارابین یکی از تجهیزات ایمنی ضروری در کوهنوردی و کار در ارتفاع می باشد
همچنین کراس لود (cross load) یا ایجاد بار و فشار در جهتی غیر از جهت صحیح و استاندارد آن یعنی در جهت محور طولی که موجب فشار بر روی درب یا قفل آن شده و در نهایت منجر به باز شدن کارابین می شود که این امر با استفاده صحیح از آن قابل پیشگیری می باشد و نباید بار طناب ها به شکل افق و در محور عرضی به روی این قطعه بیفتد. ایم امر گاها به دلیل استفاده از بیش از دو طناب در این قطعه نیز رخ می دهد.
باید توجه داشت که کارابین به منظور وارد شدن نیروی کششی از سه محور طراحی نشده است و این امر ممکن است موجب شکست استحکام آن و باز شدنش شود. در هنگامی که تنش و فشار روی محور دیگر این تجهیزات ایمنی وارد می شود مقاومت آن به یک سوم کاهش می یابد.
استفاده از سه طناب یا وارد کردن نیرو در جهتی غیر از محور عمودی باعث کاهش ایمنی در این قطعه می شود
لازم به ذکر است که حتما میزان مقاومت و تحمل این وسیله باید مطالعه شود تا متناسب با وزن فرد و نیروی احتمالی وارده بر آن و کار ما انتخاب شود.
چه ترفند هایی به منظور بالاتر رفتن ایمنی کارابین ها به عنوان یک نوع از تجهیزات ایمنی انجام می شود؟
با وجود آنکه برخی از کارابین ها دارای قفل چندگانه یا پیچی هستند و باز شدن تصادفی آن ها بسیار دور از انتظار می باشد ولی باز هم ترفند هایی وجود دارد که ایمنی استفاده از این نوع تجهیزات ایمنی را بالاتر می برد. از جمله این ترفند های می توان به استفاده همزمان از دو عدد از این قطعه به شکل برعکس و سروته اشاره کرد که بدین ترتیب در هر حال طناب از هر دو طرف با مانع روبرو خواهد شد و امکان در رفتن طناب از آن سلب خواهد شد. این دقیقا چیزی است که در کارابین دو گیت یا دو قفله دارد که دو درب یا قفل آن برخلاف جهت هم باز می شوند و امکان باز شدن همزمان آن ها وجود ندارد.
از کارابین برای چه کارهایی استفاده می شود؟
از کارابین ها در کار هایی نظیر صخره نوردی و کوهنوردی، بالا رفتن از درخت، غار نوردی، قایقرانی، بالن سواری، امداد و نجات با طناب، کارهای ساختمانی، امداد در آب های خروشان، کار در ارتفاع نظیر پاک کردن شیشه های ساختمان و نمایش های آکروباتیک استفاده می شود. البته برخی از مدل ها هستند که تنها جنبه تزئینی داشته و به منظور استفاده به عنوان جا کلیدی و … را دارد و معمولا روی آنها عبارت ” برای کوهنوردی استفاده نکنید ” روی آن وجود دارد.
در پایان می توان متذکر شد که کارابین یکی از تجهیزات ضروری برای کوهنوردی و کار در ارتفاع می باشد که می بایست در هنگام انتخاب آن دقت کرد و استفاده صحیح از آن ضامن حفظ ایمنی افراد می باشد.
کاربینر جزئی از تجهیزات ایمنی برای کار در ارتفاع و ساختمان های در حال ساخت می باشد.
