تجهیزات کار در ارتفاع و تجهیزات جلوگیری کننده از سقوط

امروزه با وجود تاکیدات بسیار زیاد از طرف سازمان های استاندارد و ایمنی سنجی در مورد رعایت ایمنی در هنگام کار در ارتفاع باز هم شاهد صدمات و تلفات ناشی از سقوط در حین کار هستیم چرا که موارد و مقررات ایمنی و همچنین استفاده از تجهیزات ایمنی این شغل که تجهیزات کار در ارتفاع می باشد، آن طور که باید جدی گرفته نمی شود. باید توجه داشت که استفاده صحیح از تجهیزات کار در ارتفاع و رعایت نکات ایمنی در حین شغل های نیازمند به کار در ارتفاع به میزان بسیار قابل توجهی از حوادث کار در ارتفاع می کاهد.

در حال حاضر سقوط یکی از اصلی ترین عوامل مرگ و میر کارگران در حین کار می باشد به طوری که در ایالات متحده که کشوری توسعه یافته است در سال 2007 تعداد 442 کارگر بر اثر سقوط جان خود را از دست دادند. از این تعداد بیشتر این کارگران، کارگرانی بودند که به روی سقف کار می کردند و تعداد کارگرانی که بین سال های 2003 تا 2007 از سقف سقوط کرده و جان خود را از دست داده اند به 686 نفر می رسند. در این بین عدم استفاده از تجهیزات جلوگیری از سقوط یا همان تجهیزات کار در ارتفاع یکی از اساسی ترین دلایل مرگ و آسیب ها در این حوزه می باشد.

تاریخچه قوانین و استفاده از تجهیزات کار در ارتفاع

تا دهه 1970 تا 1980 استفاده از تجهیزات کار در ارتفاع اجباری در استفاده از کمربند های ایمنی کار در ارتفاع وجود نداشت و تنها در این بازه زمانی این امر به چیزی رایج بدل شد و صنعت ساخت و ساز ساختمانی ملزم به استفاده از دو طناب صد درصد محکم بسته شده به کمربند بدنی (Body belt) کارگر کار در ارتفاع شد. بدین وسیله می توان مطمئن شد که حداقل یک طناب در حین جا به جایی کارگر از یک نقطه به نقطه دیگر در محوطه کاری اش به او متصل می ماند.

پس از آن که کارگران بستن و باز کردن مداوم طناب ها را کاری زمان گیر و حوصله بر یافتند، در دهه 1990 بادی هارنس ها (Body harness) در محیط های کاری رواج یافتند. بادی هارنس که از تجهیزات کار در ارتفاع می باشند باعث شدند که کارگران کار در ارتفاع برای اولین بار نه تنها از سقوط در امان باشند بلکه از آسیب های ارگان های داخلی و ستون فقرات که ناشی از معلق ماندن با کمربند بدنی body belt بود نیز در امان بمانند.

در گذشته که از کمربند بدنی استفاده می شد در صورت سقوط های با ارتفاع زیاد این کمربند به یکباره فرد را در هوا متوقف می کرد و باعث می شد تا نیروی شدیدی به یکباره به اعضای داخلی بدن نظیر روده ها و عروق و قلب و همچنین ستون فقرات و در پی آن نخاع وارد آید که گاها این فرآیند منجر به خونریزی و مشکلات داخلی و در مواردی قطع نخاع یا دیسک نخاعی می شد. ولی سیستم حلقه ی D شکل پشتی باعث توزیع موثر وزن و نیرو می شود و از فشار ناگهانی به نخاع و کمر جلوگیری می کند.

مواد پیشرفته ای که در ساخت هارنس ها به کار رفته است موجب می شود که کار کردن به همراه آن ها راحت تر باشد و کارگران با وزن بالاتر نیز بتوانند کار در ارتفاع انجام دهند و نسبت به پارگی و سایش و فرسایش در معرض آب و هوا و مواد خورنده و مضر نیز مقاومت بیشتری داشته باشند. توسعه و پیشرفت طناب های خود جمع شونده موجب کاهش ارتفاع سقوط، افزایش در پایین آمدن سرعت سقوط، کاهش توقف های ناگهانی و سهولت در امداد و نجات شده است. همچنین افزایش آگاهی و آموزش ها نیز در این زمینه بی تاثیر نیست.

کمربند ایمنی فول بادی هارنس

کمربند ایمنی فول بادی هارنس یا به زبان ساده تر “هارنس” یکی از تجهیزات کار در ارتفاع می باشد که به منظور عمودی نگه داشتن کارگر در هنگام سقوط از ارتفاع طراحی شده است. در صورتی که این وسیله ی ایمنی به نحوی صحیح پوشیده شود می تواند انرژی تولید شده در سقوط را به صورتی متوازن در بدن شخص توزیع کند و از فشار به یک نقطه ی بدن جلوگیری نماید، که این امر موجب می شود شخص در هنگام سقوط آسیب جدی نبیند.  این وسیله اولین و مهم ترین وسیله در تجهیزات کار در ارتفاع می باشد چرا که موارد زیر را به فرد ارائه می دهد:

  • آزادی عمل در جا به جایی برای کارگر
  • پشتیبانی از تمامی اعضای بدن شامل: لگن، پا ها، قفسه ی سینه و شانه ها

طراحی هارنس ها زمانی که شما به یک فول بادی هارنس نگاه می کنید چند ویژگی رایج در آن ها وجود دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • شبکه ی بند های مستحکم (معمولا از جنس نایلون یا پلی استر می باشند)
  • حلقه ی اتصال D شکل یا D-ring که معمولا یک یا دو عدد می باشد و به منظور بسته شدن طناب ها به هارنس استفاده می شود.
  • نوار ها یا بند های قابل تنظیم به منظور راحتی و فیت شدن هارنس با بدن کارگر
  • برچسب اخطار محدوده ی وزن مجاز که بر اساس آن تست هایی با یک توده ی 100 کیلوگرمی انجام شده است.

چه زمانی می بایست از هارنس استفاده کرد؟

بایستی توجه داشت قبل از شروع هر کاری در ارتفاع باید خطرات و ریسک های موجود را ارزیابی کرد. بدین منظور باید توجه داشته باشید که در صورتی که شما در ارتفاع کار می کنید طبق قانون اگر در ارتفاعی کار کنید که در صورت سقوط امکان صدمه دیدین شما وجود داشته باشد الزاما از هارنس که یکی از تجهیزات کار در ارتفاع است، استفاده نمود. این ارتفاع در قوانین وزارت کار جمهوری اسلامی ایران 1.2 متر ارتفاع از سطح مبنا تعریف شده است. همچنین باید توجه داشت شما در صورتی می توانید در ارتفاع کار کنید که آموزش های لازم را دیده باشید.

هارنسی که انتخاب می کنیم چه ویژگی هایی باید داشته باشد:

در ابتدا باید توجه داشته باشیم که هارنس مذکور بتواند وزن شما را تحمل کند و در دفترچه ی راهنمای آن و برچسب های توضیحات محدوده ی وزن مجاز نوشته شده باشد. همچنین هارنس مورد نظر می بایست به راحتی تنظیم شده و استفاده از آن راحت باشد. شما باید بتوانید هارنس را به طور کامل فیت بدن خود بکنید. این وسیله یا ایمنی می بایست عاری از هر گونه پارگی و پوسیدگی باشد همچنین شما می بایست بعد از پوشیدن آن بتوانید به راحتی حرکت کرده و مشکلی در فعالیت های خود نداشته باشید. هارنس باید تنش و فشار ناشی از سقوط را در کل بدن پخش می کند تا آسیب جدی ایجاد نشود.

کلاه ایمنی کار در ارتفاع چیست و چرا باید از آن استفاده کرد؟

استفاده از محافظ سر در صنایع مختلف و به ویژه در مکانهایی که کار در ارتفاع انجام می شود از اهمیت بالایی برخوردار است. با این وجود کلاه های سخت سنتی هنگام کار در ارتفاع مشکل بزرگی ایجاد می کنند. اگرچه این کلاه ها ممکن است از افتادن اشیا محافظت کنند اما در صورت سقوط می توانند از بین بروند. یک کارمند بدون کلاه ایمنی که می افتد می تواند سرش را به ساختاری که می افتد ضربه بزند و آسیب های شدیدی را متحمل می شود.

در مواردی که خطر آسیب به سر وجود دارد ، کارگران باید توسط کارفرمایان خود محافظت شوند. اولین قدم به حداقل رساندن خطر است. به عنوان مثال می توان با نصب تخته های انگشت پا بر روی داربست از سقوط اشیا جلوگیری کرد. هنوز هم شرایطی وجود دارد که نمی توان خطرات را از بین برد. در این صورت کارگران باید از کلاه ایمنی برای محافظت از آنها استفاده کنند.

کلاه ایمنی باید در برابر نفوذ در اثر سقوط اجسام مقاومت کرده و شوک ضربه را جذب کند. بیشتر کلاه ایمنی ها با مجموعه لوازم جانبی اضافی مانند عینک ایمنی و محافظ شنوایی سازگار هستند. این موارد نباید ایمنی هیچ یک از تجهیزات را به خطر بیندازند.

قابلیت تنظیم بند چانه کلاه کار در ارتفاع

از آنجا که سر هر فرد متفاوت است ، باید لباس محافظ محافظ قابل تنظیم باشد تا از تناسب مناسب آن اطمینان حاصل شود. به هر حال دنده ایمنی نباید سرش را ببندد یا تکان بخورد زیرا خیلی بزرگ است.

محصولات کار در ارتفاع هترمن

لنیارد چیست؟

لنیارد یکی از تجهیزات کار در ارتفاع است که یک سر آن به هارنس متصل شده و سر دیگر آن به تکیه گاه بسته می شود و از سقوط فرد و برخورد فرد به زمین جلوگیری می کند. در کل دو نوع لنیارد ایمنی وجود دارد و دانستن تفاوت های آن ها حائز اهمیت است.

1.  لنیارد جلوگیری کننده از سقوط (طناب تکیه گاهی) : این لنیارد به منظور جلوگیری از سقوط به وسیله ممانعت از رسیدن فرد به نقطه ی خطرناک که در آن ممکن است سقوط رخ بدهد طراحی شده است. به عنوان مثال زمانی که شخصی یک هارنس و لنیارد جلوگیری کننده از سقوط را در حین کار پوشیده باشد و محل کار او یک محدوده ی مشخص باشد طول لنیارد به طور مشخصی به منظور حفظ فاصله ی ایمن به منظور جلوگیری از سقوط تنظیم می شود.

2. لنیارد نگهدارنده در سقوط (طناب عملیاتی) : این لنیارد در موقعیت هایی استفاده می شود که سقوط غیر قابل پیشگیری باشد. لنیارد های نگهدارنده از سقوط دارای بخش های جاذب انرژی سقوط می باشند که در صورت سقوط انرژی جنبشی سقوط را کاهش داده و به طور ناگهانی به بدن شخص و تکیه گاه منتقل نمی کند.

استاندارد طناب ایمنی و لنیارد ها

طناب ایمنی و لنیاردی که می بایست فرد را در محدوده ی ایمن نگاه دارد و از سقوط او جلوگیری به عمل آورد، معمولا از طناب های کوهنوردی که دارای روکش و هسته می باشند که جنس این روکش معمولا از جنس نایلون و پلی آمید و هسته آن از رشته هایی از جنس پروپیلن و ابریشم مصنوعی می باشد. همچنین ضریب مقاومت شکست آن نباید کمتر از 22 کیلو نیوتون باشد. معمولا عمر طناب ایمنی در دفترچه ایمنی محصول نوشته شده است و به طور معمول برای طناب و لنیارد های G-Shock 10 سال پس از تولید در نظر گرفته می شوند. باید توجه داشت که لنیارد هایی که دچار شوک سقوط شده اند را نمی توان دوباره استفاده کرد و طبق قوانین وزارت کار جمهوری اسلامی باید از رده خارج شوند.

اتصالات ایمنی کار در ارتفاع

هر لنیارد ایمنی می تواند مجهز به چند نوع از اتصالات ایمنی باشد که در تجهیزات کار در ارتفاع به کار رفته است و در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

  • کارابین و قلاب اسکافولد
  • قلاب اسکافولد
  • شوک گیر (ابسوربر) یا متوقف کننده سقوط

کارابین

از وسیله های به کار رفته در تجهیزات کار در ارتفاع است. کارابین (Karabiner) یک حلقه فلزی جهت اتصال سریع ، راحت و برگشت پذیر بین لنیارد و هارنس استفاده می شود و تحمل بالایی در شوک ها را دارد. این حلقه فلزی دارای یک ضامن فنری است که حلقه را با آن باز می کنند و با برگشت به سر جای خود دوباره حلقه بسته می شود. در صورتی که دوست دارید اطلاعات بیشتری از کارابین داشته باشید شما میتوانید مطلب کاربین چیست؟ را دنبال نمایید.

قلاب اسکافولد

قلاب اسکافولد نیز عملکردی شبیه به کارابین دارد و به سر دیگر لنیارد بسته می شود که آن هم به لوله های داربست و تکیه گاه بسته می شوند.

شوک گیر (Shock Absorber)

شوک گیر از وسایل کارآمد در تجهیزات کار در ارتفاع می باشد که برای وزن های مختلف ساخته می شوند. وظیفه شوک گیرها جذب نیروی جنبشی ناشی از سقوط و عدم انتقال آن به بدن فرد در حال سقوط و تکیه گاه می باشد. شوک گیر های لنیارد هایی دارای پک شوک گیر از جنس شبکه هایی از نایلون، پلی استر یا کولار به پهنای یک اینچ می باشد. حداکثر وزن قابل تحمل برای شوک گیر استاندارد 140 کیلوگرم می باشد و محدودیت تعداد سقوط ایمن برای آن 12 مرتبه است. هرچند که بسیاری از این شوک گیر ها دارای تعداد سقوط و حداکثر وزن قابل تحمل مختص به خود می باشند. میزان نیروی وارده به این شوک گیر ها در برخی مدل ها حداکثر 6000 نیوتن می باشد. لازم به ذکر است که شوک گیر ها به حدود یک متر ارتفاع جهت عمل کردن نیاز دارند به همین منظور از آنها در ارتفاع بالای 2 متر می بایست استفاده کرد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دو × 3 =